Mộ cổ Hàng Gòn

   Từ thành phố Hồ Chí Minh đến di tích Mộ cự thạch Hàng Gòn có thể đi về phía Đông khoảng 80km theo quốc lộ 1 đến thị xã Long Khánh. Từ đây tiếp tục đi về phía Nam, qua ngã ba Tân Phong, đi thẳng vào quốc lộ 56 khoảng 5km. Di tích nằm phía bên phải và chỉ cách quốc lộ khoảng 150m.

Mộ cự thạch Hàng Gòn (còn gọi là mã Ông Đá) thuộc xã Hàng Gòn, thị xã Long Khánh, tỉnh Đồng Nai, Do Jean Bouehot - Kỹ sư người Pháp phát hiện vào năm 1927 khi đang chủ trì công trình mở đường số 2 từ Long Khánh đi Bà Rịa. Di tích Mộ Cự thạch Hàng Gòn đã được phát hiện và khai quật từ năm 1927. Năm 1928, di tích đã được xếp hạng và ghi vào danh mục các di tích lịch sử "mộ Đông Dương - mộ Dolmen Hàng Gòn" và đến năm 1984, Bộ Văn hóa đã xếp hạng Mộ Cự thạch Hàng Gòn là di tích quốc gia, một trong mười di tích quan trọng ở Nam bộ. Các nhà khoa học đánh giá, đây là một di tích độc đáo cả về nghệ thuật và kỹ thuật của các tộc người cổ Nam Á nói chung và người Việt cổ nói riêng. 

Qua so sánh phân tích, các nhà nghiên cứu đã đưa ra phán đoán cho rằng, chủ nhân của Mộ Cự thạch là một nhân vật quyền uy, là thủ lĩnh của một bộ lạc hay liên minh các bộ lạc hùng mạnh về kinh tế và quân sự; niên đại của di tích được xác định trong khoảng thời gian 150 trước Công nguyên đến 240 năm sau Công nguyên. 

Mộ Cự thạch Hàng Gòn là một dạng hầm mộ, được cấu tạo bởi những tấm đá hoa cương lớn và những trụ đá dài, nặng khoảng 30 - 40 tấn. Ngôi mộ có hình chữ nhật dài 4,2m, ngang 2,7m, cao 1,6m được ghép bới 6 tấm đá hoa cương được bào khá nhẵn ở mặt ngoài, 4 tấm đá thẳng đứng dùng làm vách, 2 tấm nằm ngang dùng làm mặt đáy và nắp đậy. Liên kết giữa tấm đá hoa cương nhờ vào hệ thống rãnh dọc chắc chắn. Xung quanh mộ có nhiều trụ đá hoa cương cao 7,5m, tiết diện mặt cắt ngang hình chữ nhật dài 1,1m x 0,3m, phần lớn các đầu trụ được khoét lõm hình yên ngựa. 

Đây có thể được xem là 1 ngôi mộ đá lớn nhất Đông Nam Á đã phát hiện vào thời điểm hiện nay, nhưng rất ít người trong tỉnh và ngoài tỉnh biết đến. Công trình khuôn viên ngôi mộ cổ hiện đang được thi công, nhưng du khách vẫn có thể tham quan ngôi mộ bình thường. Đây là công trình tương đối lớn, hy vọng sẽ là 1 điểm thu hút du khách của tỉnh nhà.

Bài viết có tham khảo thêm trên internet