Độc đáo "Cù lao phố" giữa lòng tp Biên Hòa

Thành phố Biên Hòa thuộc tỉnh Đồng Nai có 30 đơn vị hành chính trực thuộc (gồm 23 phường và 7 xã). Trong đó xã Hiệp Hòa là xã có vị trí địa lý thật độc đáo, trọn xã nằm trên một hòn đảo phù xa được bao bọc bỡi hai dòng chảy sông Đồng Nai mà người dân quen gọi là Cù Lao Phố. 

Cù Lao Phố có diện tích 6,93km2. Dân số khoảng trên 12.000 người. Toàn xã Hiệp Hòa được chia thành 3 ấp; Từ trung tâm thành phố Biên Hòa, muốn đến xã Hiệp Hòa đi theo con đường Cách mạng tháng Tám, qua cầu Rạch Cát. Đi từ phía Tân Vạn hay Bửu Hòa phải qua cầu Cầu Gành. Hai chiếc cầu này do Kiến trúc sư lừng danh Gustave Eiffel thiết kế và xây dựng năm 1909, (cũng chính là người đã thiết kế nên tháp Eiffel nổi tiếng tại thủ đô Paris của nước Pháp).

Sử sách ghi chép: năm 1679, Tổng binh Trần Thượng Xuyên dẫn theo một đoàn người xin cư trú tại việt Nam và được Chúa Nguyễn chấp thuận cho vào đất Đông Phố (nay là Cù Lao Phố) khẩn hoang. Khi đến Cù Lao Phố, Ông đã cùng người dân địa phương xây dựng nơi đây thành thương cảng lớn. Đường xá được mở rộng, phố xá được xây dựng, chợ búa được thành lập, hàng hóa dồi dào, thường xuyên có nhiều tàu ngoại quốc lui tới buôn bán.Trong lịch sử phát triển của mình cù Lao Phố phát triển nhiều ngành nghề như : dệt chiếu, trồng dâu nuôi tằm, nghề gốm, đúc đồng, làm mộc, làm pháo, nấu mía lấy đường... Thế nhưng cuộc chiến năm 1776 giữa Tây Sơn và Nguyễn Ánh đã tàn phá đi kiến trúc phong quang của Cù Lao phố, nay không còn dấu vết. Thời kỳ hoàng kim của Cù Lao Phố đi vào dĩ vãng, hoàn thành sứ mạng của đô thị cổ, một thương cảng sầm uất nhất phương Nam lúc bấy giờ.

Ngày nay người dân Cù Lao Phố đã biến cải vùng đất này thành vựa lúa lớn của Biên Hòa. Toàn xã có có 11 ngôi đền, 09 chùa và 02 Tịnh xá, trong đó có chùa Đại Giác, đền thờ Thượng đẳng thần Nguyễn Hữu Cảnh được xếp vào di tích quốc gia...Xã Hiệp Hoà là cái nôi của phong trào cách mạng tỉnh Biên Hoà trong suốt thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ. Với thành tích trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, năm 1994, xã Hiệp Hoà được Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý: Anh hùng Lực lượng vũ trang.